Hôm nay mình mạn phép được chia sẻ những kinh nghiệm cá nhân về những điều cơ bản khi vẽ đầu người và các ngũ quan. Tut của mình còn sơ sài, chữ hơi bị xấu :">, mong mọi người thứ lỗi. Rất mong tut này giúp đuợc các bạn chút ít
A. NHỮNG TỈ LỆ CƠ BẢN CỦA ĐẦU VÀ MẶT
Ta có thể thấy:
- Đỉnh đầu cao hơn đường chân tóc (không cẩn thận sẽ vẽ đầu méo đó :P)
- Khoảng cách từ đỉnh đầu đến mắt bằng kc từ mắt đến cằm. Đây là tỉ lệ ở người lớn, ở trẻ em thường là lông mày chứ không phải mắt chia đôi khuôn mặt.
- Khoảng cách giữa hai mắt, từ hai mắt đến hết khuôn mặt bằng nhau và bằng 1 mắt. Trong manga thường thu ngắn khoảng cách giữa mắt đến hết khuôn mặt để mắt to hơn, mặt thon hơn :">
- Khoảng cách từ mắt đến lông mày = 1/3 khoảng cách từ lông mày đến mũi và = 1/2 khoảng cách từ mắt đến mũi. Đây là ở người da vàng :">, thường thì người da trắng có lông mày sát mắt và mũi cao hơn nên tỉ lệ này thay đổi, mình không rõ là bao nhiêu.
- Khoảng cách từ mũi đến miệng = 1/2 khoảng cách từ miệng đến cằm và 1/3 kc từ mũi đến cằm.
- Mũi rộng hơn mắt, miệng rộng hơn mũi, cằm thường rộng bằng hoặc hơn miệng.
- Chiều dài của tai = kc từ lông mày đến mũi.
- Khi nhìn nghiêng, kc từ đuôi mắt đến miệng = kc từ đuôi mắt đến tai.
Dĩ nhiên, ta không nhất thiết phải luôn luôn tuân theo những tỉ lệ chuẩn trên, đặc biệt với những bạn không theo phong cách hiện thực (đa số mọi người :">). Với những bạn mới tập phong cách hiện thực thì có thể biến đổi tỉ lệ một chút để tạo nét riêng cho từng nhân vật (không thì ai cũng giống ai
).
B. CÁC NGŨ QUAN
I. Mắt
ắt có các bộ phận cơ bản là:
- Lòng đen: phần chính của mắt, thể hiện cái hồn của nhân vật. Nó có dạng hình tròn (trong manga có thể thành elip), có màu đa dạng: đen và nâu ở người da vàng và da đen, xanh, xám, nâu ở người da trắng (thực ra người da vàng cũng ít người mắt đen vì đây là gien lặn). Những người bạch tạng có lòng đen màu đỏ máu. Người mù hoặc người già suy giảm thị lực có mắt màu xanh lam đục.
- Lòng trắng: kích thước của lòng đen so với lòng trắng cũng thể hiện hồn nhân vật. Nhân vật có mắt nhiều lòng trắng tạo cảm giác ác, không lương thiện (trong manga thì... e hèm, khó mà nhận xét đợc :">). Trẻ em có tỉ lệ lòng đen/lòng trắng to hơn so với người lớn. Lòng trắng thường có màu trắng đục (thường gặp), xanh da trời nhạt (ít gặp, tạo cảm giác mắt sâu và sáng), vàng nhạt (thường ở người có tuổi hay bị bệnh, tạo cảm giác không khỏe mạnh), xám nhạt (ở người già, tạo cảm giác không nhanh nhẹn; với nhân vật trẻ tuổi thì màu xám nhạt tạo cảm giác không lương thiện, không chính trực, mờ ám).
- Mí mắt: có mí trên và mí dưới. Người da vàng có thể có mắt một mí, hoặc mí lót (có mí trên nhưng nhỏ). Mí dưới thường được lược bớt trong manga do tạo cảm giác già nua, không nhanh nhẹn. Người lớn tuổi hay vất vả thường có mí dưới rõ hơn.
- Mống mắt: phần này thường đuợc lược bớt trong manga.
- Lông mi: ở người da vàng thường ngắn và không cong, trong khi ở người da đen thì dài và không cong, ở người da trắng là dài và cong :cz39: Đôi mắt có lông mi rậm sẽ tạo cảm giác có tình cảm, có chiều sâu (thường dùng cho con gái). Trong manga có thể lược bớt hoặc vẽ nhiều thêm tùy theo style :P Không nhất thiết là mắt nữ vẽ lông mi, mắt nam thì không.
Lông mày cũng là bộ phận quan trọng không kém trong việc thể hiện hồn của nhân vật. Đàn ông thường có lông mày rậm hơn, thể hiện sức mạnh và tính nóng nảy. Đàn ông lông mày nhạt thường tạo cảm giác không mạnh mẽ, thiếu quyết đoán. Ngược lại, nhân vật nữ lông mày rậm và dài tạo cảm giác nam tính, không dịu dàng, hiền thục. Lông mày xếch lên tạo cảm giác đanh đá, cứng đầu, và lông mày cụp xuống tạo cảm giác hiền lành, dễ gần, không hay tranh chấp.
Điểm sáng thể hiện ánh sáng chiếu vào mắt, ánh sáng đến từ phía nào, điểm sáng sẽ ở phía ấy của mắt. Điểm sáng tạo cảm giác linh hoạt, thông minh, hoặc tình cảm, dịu dàng, hoặc ngây thơ, trong sáng (cũng có thể là tất cả =P~). Tuy vậy, không nhất thiết nhân vật nào có đôi mắt sáng mới là nhân vật chính diện :-" và ngược lại. Đôi mắt không có điểm sáng tạo cảm giác lạnh lùng, cứng rắn hoặc lờ đờ, thiếu sức sống. Một đôi mắt hay lườm, liếc trộm và không có điểm sáng là đôi mắt đặc trưng của nhân vật hèn hạ, mờ ám và có ý đồ xấu xa >:).
Mình xin đưa ra ví dụ về vệc dùng điểm sáng:
Hướng dẫn vẽ mắt người khi nhìn nghiêng:
a có thể thấy với tùy từng góc độ mà mắt có những hình dạng rất khác nhau. Khi nhìn nghiêng, lòng đen không còn dạng tròn mà có dạng elip hoặc gần như elip. Vị trí của lòng đen cũng không ở tâm elip mà dịch sang bên phải nếu nhân vật quay mặt sang phải so với góc nhìn thẳng và tương tự với bên trái. Những bạn mới tập vẽ có thể mắc phải những lỗi cơ bản khi vẽ mắt nhìn nghiêng như vẽ sai dạng lòng đen và mí mắt, chúng khiến tranh nhìn không "thật", mặt nhân vật như bị bóp méo.
Một số mangaka hay nhóm vẽ (CLAMP chẳng hạn) vẽ mắt người nhìn nghiêng lõm vào trong - thực ra là không đúng với thực tế đâu! (hãy thử hình dung mắt bạn lõm vào như vậy xem
) Đó là theo phong cách của họ - khi vẽ người ta có thể bóp méo sự thật mà. Nhưng nhìn chung, những bạn mới học vẽ nên tiếp cận với những tỉ lệ thực tế trước đã
II. Mũi
Thường trong truyện tranh, mũi không thể hiện tính cách nhân vật nhiều mà chỉ để tạo khác biệt giữa ngoại hình các nhân vật với nhau (không ít truyện vẽ mũi ai cũng giống ai - cái này là style :">). Và thực sự để vẽ mũi cho đúng tốn rất nhiều thời gian :"> Vì vậy, người ta thường lược nhiều nét như cánh mũi, lỗ mũi, thậm chí cả sống mũi, chỉ để lại những nét chính (để người đọc hình dung ra rằng "Đây là cái mũi"
).
Ta có thể thấy các bộ phận của mũi là:
- Sống mũi: đây là phần khác biệt nhất giữa người da vàng và người da trắng, da đen. Người da vàng thường có sống mũi tẹt và không nổi rõ trên khuôn mặt, còn người da trắng và da đen thì ngược lại. Mũi người da trắng và da đen thường có xương gồ mũi thô, làm mũi bị "gãy" rất rõ. Ở người da vàng, xương này thường nhỏ và có thể không lộ rõ trên sống mũi khi nhìn thẳng.
- Đỉnh mũi: Ở người da trắng, đỉnh mũi thường nhọn, ở người da vàng và da đen thường tròn (ở người da vàng cũng có thể tẹt). Một số người có mũi hếch (đỉnh mũi cao so với cánh mũi, lộ rõ lỗ mũi); một số có mũi khoằm (đỉnh mũi thấp so với cánh mũi, ít hoặc không lộ rõ lỗ mũi - thường là người da trắng).
- Cánh mũi: cánh mũi càng nhỏ thì càng đẹp. Không ít người thường không vẽ phần này. "Mũi dọc dừa" là mũi cao, thon, có cánh mũi nhỏ nhắn =P~
- Lỗ mũi: lỗ mũi càng nhỏ và ít lộ thì càng đẹp XD Không ít mangaka không bao giờ vẽ phần này vì tạo cảm giác thô cho nhân vật.
Vì người da trắng và da đen có sống mũi cao nên khi nhìn nghiêng, ta sẽ thấy rõ khoảng cách từ mắt đến múi. Ở người da vàng, khoảng cách này thường nhỏ hơn nhiều, có thể không có.
Dưới đây là một số dạng mũi thường gặp:
III. Miệng
Phần lớn các manga vẽ miệng ai cũng giống ai để đỡ rắc rối và tạo style, điểm khác biệt để phân biệt nhân vật này với nhân vật khác là tóc và mắt. Trên thực tế thì miệng mỗi người một khác (những người giống nhau thì không nói làm gì), nhưng để miệng các nhân vật trong truyện của bạn khác nhau thì là cả một vấn đề vì vẽ miệng cũng rất là rắc rối :cz05:
Như mọi người thấy, để vẽ miệng sao cho giống thật không dễ chút nào: ta phải vẽ rõ cả nhân trung, môi trên, môi dưới, khóe miệng, kĩ hơn là cả nếp nhăn ở môi (sao cho mỗi nhân vật một kiểu nữa cơ :cz04: ). Đây là lí do người ta thường lược rất nhiều nét ở miệng khi vẽ truyện tranh để tiết kiệm thời gian, thường là lược nét môi trên và nhân trung, ở shoujo có thể cả nét môi dưới. Đường nét của môi cũng thường mảnh, không rõ như thực tế.
Kích thước của miệng trong truyện tranh thường được thu nhỏ lại để tạo cảm giác thanh mảnh, duyên dáng - đặc biệt là trong shoujo, miệng có thể chỉ là một cái gạch ngang, thậm chí không lớn hơn một dấu chấm là bao. Những nhân vật có miệng rộng thường là nhân vật nam, tạo cảm giác khỏe mạnh (nhiều khi là bặm trợn :cz40: )
Miệng nhân vật nam và nữ cũng có nhiều điểm khác biệt. Miệng nhân vật nam thường rộng, nét thô, tạo cảm giác mạnh mẽ, quyết đoán. Miệng nhân vật nữ thường nhỏ, nét thanh mảnh và mềm, môi (đặc biệt là môi dưới) có thể vẽ dày, mọng, đỏ và hơi có độ bóng (trông kít xi í
) để nhấn mạnh nữ tính. Thường thì trong manga không hay tô bóng môi nhân vật nữ (cũng để tiết kiệm thời gian nốt) mà chỉ vẽ miệng nhỏ đủ để cho người đọc hình dung đây là miệng-con-gái :cz22: .
Hình dáng của miệng khi nhân vật cười cũng thay đổi đáng kể. Nếu không làm rõ những thay đổi này, nhân vật của bạn trông sẽ như đang dở cười dở khóc hoặc cười không theo ý muốn của bạn.
Khi cười mỉm, thường nét miệng mất dần độ cong và mép nhếch lên. Khi cười nhăn răng, thường sẽ lộ ra cả hàm trên và dưới, cả môi trên và môi dưới sẽ mất dộ dày vốn có (vì bành sang hai bên). Khi cuời ha hả, nét miệng dần mất các chỗ gấp khúc, trở thanh đường cong liền nét như hình minh họa (thường trong manga hay vẽ nét môi trên khi cười ha hả là đuờng thẳng cho đơn giản, nhưng thực tế thì nó cong lên phía trên).
hi nhìn nghiêng, người ta thường vẽ rõ mép nhếch lên để thể hiện nụ cười. Vẽ cười ha hả ở góc độ này cũng không dễ: phải làm rõ rằng nhân vật của bạn đang cười phô hết răng lợi lưỡi amiđan bằng cách vẽ khoảng đen thể hiện khoang miệng khuất sáng như trên. Thường trong manga chỉ vẽ hàm trên khi nhân vật cười như thế này. Nếu bạn không vẽ răng cả hàm trên và dưới, nhân vật của bạn sẽ móm :cz40: , trừ khi bạn vẽ theo phong cách chibi hoặc shoujo đặc sệt - miệng nhỏ xíu, lược bớt nét răng, lưỡi và khoảng đen của khoang miệng. Thậm chí bạn có thể lược một chút nét môi trên như hình mình họa - nó tạo cảm giác nữ tính cho nhân vật của bạn. Cái này là tùy style thôi, bạn có thể vẽ theo ý thích, chỉ là lược thế nào cho người xem tranh hoặc truyện của bạn hình dung là rằng đó là cái miệng là được :cz37:
Để vẽ miệng trẻ con mới mọc răng, ta có thể thêm một hoặc hai cái răng như hình minh họa. Đối với miệng người già, ngoài việc vẽ một vài cái răng để thể hiện rằng răng nhân vật đã rụng nhiều, phải thêm các nếp nhăn thể hiện tuổi tác (nếu không trông sẽ như vừa bị đập mặt vào đâu đó => rụng răng :cz29: )
Nhìn chung, các bạn không cần thiết vẽ rõ hết các nét môi, cũng không nhất thiết phải vẽ miệng các nhân vật khác nhau vì việc này vô cùng mất thời gian và cần trình độ đánh bóng cao nếu muốn thể hiện kĩ. Bạn chỉ cần tạo hình miệng nhân vật sao cho cân đối là được
Các phần như râu ria, cằm, quai hàm, tai, tóc... chắc mình sẽ làm sau. Lần này mình xin chia sẻ chút ít kinh nghiệm về thể hiện cảm xúc của nhân vật - một yếu tố vô cùng quan trọng trong mỹ thuật, cụ thể ở đây là vẽ truyện tranh.
Mấu chốt của việc thể hiện đúng cảm xúc của nhân vật là chọn hình dáng phù hợp cho lông mày, mắt và miệng nhân vật. Việc thêm bóng hay hiệu ứng để cảm xúc nhân vật rõ nét hơn cũng không thể thiếu: không mangaka nào là không dùng đến hiệu ứng trong khoản này.
ình xin phân tích từng mặt để các bạn thấy rõ sự khác biệt:
I. Cười
1. Mỉm cười: Vẽ miệng nhân vật rộng hơn một chút, các nét cong ở miệng dần mất độ cong. Để tạo sự hồn nhiên trên khuôn mặt, các bạn có thể vẽ mắt như ở hình 3, 4, 5.
2. Cười nhe răng một chút: Hình đạng miệng thay đổi hẳn, méo nhếch lên để lộ răng. Ở đây mình vẫn chưa thay đổi hình dạng mắt so với mặt gốc nên trông khuôn mặt hơi "đơ" - chỉ thay đổi hình dạng miệng chắc chắn là chưa đủ đâu :cz31:
3. Cười nhe răng: Miệng rộng hơn hình 2. Ở đây mình đã thay đổi hình dạng mắt, cho mắt "híp" lại một chút bằng cách tẩy bớt một ít lòng đen. Với hình dạng mắt như thế này, nhân vật của bạn cười sẽ có hồn hơn.
4. Miệng nhân vật há rộng hơn, để lộ lưỡi và khoang miệng. Vẽ theo phong cách shoujo và chibi thì người ta thường lược bớt phần này, nhưng với các phong cách khác thì đừng quên vẽ rõ và tô đạm nhạt, sẽ làm tranh của bạn thiếu sắc độ.
5. :)): Mắt nhân vật gần như nhắm lại, miệng há rộng làm khuôn mặt cũng thay đổi hình dạng.
12. Cười kiểu đe dọa, đầy âm mưu :-SS: mắt trợn lên, cười nhe răng. Có thể thêm bóng cho mặt nhân vật trông "hắc ám" hơn.
II. Buồn & khóc
6-7-8: Đều là mặt buồn nhưng theo 3 kiểu khác nhau.
6. Buồn + mệt mỏi: mặt ngẩn nhơ, đờ đẫn, lông mày thay đổi hình dạng: đuôi chúc xuống so với bình thường.
7. Buồn: Lông mày chúc xuống, hình dạng mắt thay đổi một chút, tạo cảm giác "tâm trạng" hơn :cz18:
8. Tâm trạng: Mắt bé hơn ở mặt số 7, lông mày hơi nhíu lại. Hình dạng miệng thay đổi: môi mím lại như để kìm nén cảm xúc. Mặt này rất hay dùng :cz23:
9. Rơm rớm nước mắt: mắt bé hơn ở mặt số 8, thêm hai giọt nước mắt vẫn động lại trong mắt, chưa kịp chảy xuống gò má nhân vật, có thể thêm điểm sáng trong mắt. Môi mím chặt hơn.
10. Khóc cam chịu: Cố kìm nén nhưng vẫn khóc một cách bất lực, buông xuôi. Vì là buông xuôi nên hình dạng lông mày không có gì đặc biệt lắm, chỉ hơi nhíu lại so với bình thường. Còn khóc tức tưởi thì nghiến răng, thêm nhiều nếp nhăn ở chỗ lông mày-mũi.
17. Vừa khóc rất nhiều: Mắt sưng húp lên (vẽ rõ bọng mắt và thêm sắc xám ở mí mắt và lòng trắng), vẫn còn ngân ngấn nước (thêm điểm sáng).
III. Một số biểu cảm khác.
11. Vừa ngủ dậy hoặc say rượu: lộ rõ vẻ mệt mỏi, mặt đờ đẫn (thêm bọng mắt), mặt đỏ (thêm các đường gạch chéo qua mặt và thêm sắc xám). Mình thường thêm "bong bóng" ở hai bên mặt để tăng thêm cảm giác mệt mỏi :P
13. Mặt nghệt ra: Lông mày nhướn cao lên, mắt to, tròn. Thêm một giọt mồ hôi sẽ hiệu quả hơn.
14. Lo sợ, suy nghĩ (hoặc cả xấu hổ): Nhíu mày, mắt bé lại, nhìn xuống dưới đất, mặt đỏ. Đây là khi nhân vật bị bắt lỗi, lộ tẩy, đang suy tính không biết nên làm thế nào để giải quyết tình huống. Nếu vẽ mắt mở to, nhân vật của bạn sẽ có vẻ bối rối.
15. Thở hồng hộc: nhíu mày, rõ bọng mắt, mắt bé lại, miệng hơi há, mặt đầy mồ hôi, lộ vẻ mệt mỏi. Thêm hiệu ứng sẽ thể hiện rõ rằng nhân vật của bạn đang thở không ra hơi.
16. Cười nhếch mép: một bên mép hơi nhếch lên. Mép nhếch bên nào thì mát bên đó hơi bé lại một chút. Đây là hành động thể hiện thái độ khinh thường.
18. Cú :-": Tức giận trước một việc gì đó: mắt trợn tròn, nhíu mày, miệng mím lại như kìm nén cơn tức.
19. Ngạc nhiên: Mắt mở to, lông mày nhướn lên, miệng há to nhỏ tùy ý các bạn :P Nhưng với trẻ con thì nên vẽ miệng há hốc nhé :cz22:
20. Hoảng sợ: mắt trợn tròn, lông mày nhướn lên, miệng há hốc. Ở đây mình thêm mấy nét gân trong mắt và 2 giọt nước mắt để thể hiện rằng nhân vật sợ đến phát khóc. Thường trong truyện tranh, để nhấn mạnh sự sợ hãi, người ta thường thêm bóng trên khuôn mặt nhân vật (là các nét dọc, mảnh, song song với nhau) và thêm hiệu ứng (các đường hội tụ tại trung tâm khuôn mặt nhân vật hay hiệu ứng background - cái này thì mình không rành lắm :P)
Trên đây là cách thể hiện một vài cảm xúc thường gặp trong truyện tranh nên hơi sơ sài và chung chung nhưng mình không có nhiều thời gian để làm kĩ hơn, mong các bạn thông cảm :">
By V.Đ.Đ.T
Cái này là em lượm lặt đc trên VnC mong là có ích cho những ai vẽ chưa đc ổn lắm (như em
) trên nhà mìn
mọi ng' có thể xem trực tiếp ở đây [url]
http://vncomicfarm.com/index.php?showtopic=9129&st=0-Tut vẽ đầu ng'_VnC[/url]
